امیرحسین کبیریان معتقد است: در گذشته محصولات ارگانیک به صورت وارداتی بوده اما در حال حاضر چنین نیست وضعیت تولید به نحوی است که می‌توان گفت برخی محصولات مشابه نمونه خارجی‌اند و حتی ارزان‌تر از محصول خارجی تولید و عرضه می‌شوند. دلیل عمده به وجود آمدن چنین وضعیتی بالا رفتن تقاضا است که سبب شده تولید جای واردات را بگیرد.
به گزارش روابط عمومی گروه رسانه‌ای آتا، نخستین نمایشگاه تخصصی «زندگی سالم» در بهمن سال جاری واقع در برج میلاد تهران برگزار می‌شود. محورهای مورد تأکید در این رویداد که گروه رسانه‌ای آتا برگزاری آن را بر عهده دارد، عبارت از: «محصولات غذایی سلامت‌محور»، «محصولات ارگانیک»، «رژیم غذایی سالم» و «تغذیه ورزشی» هستند.
به منظور بررسی بیشتر این موضوع به گفت‌وگو با امیرحسین کبیریان، از فعالان این حوزه پرداختیم. در این مصاحبه به پرسش‌هایی از قبیل فرایند تولید محصول ارگانیک چیست؟ میزان استقبال مردم از این محصولات چه میزان است؟ و وضعیت تولید، مصرف و صادرات این محصول در ایران چگونه است؟ پاسخ داده شده است.
در ادامه مشروح این گفت‌وگو را می‌خوانید؛
– در ابتدا به اختصار خودتان را معرفی کنید تا در ادامه با پرسش‌های بعدی گفت‌وگو را پی بگیریم.
من امیرحسین کبیریان هستم و حدود شش سال است که در حوزه فروشگاه‌های ارگانیک به صورت حضوری و برخط فعالیت دارم و برند نوا ارگانیک را هم در اختیار داریم. افزون بر این، در هیئت مدیره انجمن ارگانیک ایران هم عضو هستم. یکی دیگر از حوزه‌های فعالیت من هم ارتباط با مجموعه دارامان است که به مدت یازده سال با این مجموعه همکاری می‌کنیم.
این مجموعه بیش از یکصد و هشتاد نوع محصول ارگانیک را در گروه‌های مختلف تولید می‌کند. از جمله این موارد می‌توان به محصولاتی در گروه غلات، حبوبات و عرقیجات اشاره کرد. این مجموعه محصولاتی نظیر عسل، شیره انگور، سرکه، زیتون و برنج را هم تولید و عرضه کند.
– محصول ارگانیک چه نوع محصولی است؟ آیا میان یک محصول ارگانیک با غیر ارگانیک تفاوت‌های جدی وجود دارد؟
در حال حاضر باور عمومی‌ای که نسبت به محصولات ارگانیک وجود دارد، باوری اشتباه است. توضیح اینکه، در معنای دقیق کلمه نمی‌توان ترکیب محصول ارگانیک را صحیح تلقی کرد؛ زیرا ارگانیک نام یک گواهی است که شرکت‌های بازرسی این گواهی را صادر می‌کنند. پس اگر کسی بگوید فلان محصول ارگانیک است به لحاظ محاوره‌ای و عامیانه صحیح است اما به لحاظ علمی خیر. ارگانیک هنگامی برای یک محصول استفاده می‌شود که آن محصول تحت نظارت یک شرکت بازرسی معتبر داخلی یا بین‌المللی تولید شده باشد. این شرکت‌ها به مدت دست‌کم سه سال زمین را زیر نظر می‌گیرند و در این مدت زمین در مرحله گذار قرار می‌گیرد.
نکته دیگر عبارت از الزامات لازم برای تولید چنین محصولی است. از جمله این الزامات، وضعیت زمین، منطقه‌ای که زمین در آن واقع شده، نوع آب و املاح و فلزات سنگینی که در آن وجود دارد، غیرتراریخته بودن بذر، اصلاح ژنتیکی نبودن بذر، نحوه و ساعت‌های آبیاری زمین و آفت‌کشی صحیح بدون مواد شیمیایی هستند.
پس از این مراحل نوبت به بسته‌بندی می‌رسد؛ برای نمونه یکی از اقدامات قابل‌توجه در این زمینه اینکه محصول در بسته‌بندی خاصی قرار می‌گیرد و میزان آن هم مشخص است. افزون بر این، میزان عرضه به بازار و برداشت محصول هم باید یکسان باشد. همچنین به این محصولات هیچ گونه مواد نگهدارنده‌ای زده نمی‌شود و در بسته‌بندی باید به سلامت محصول از این حیث هم توجه کافی صورت بگیرد. همه این فرایند‌ها اگر به درستی طی شوند موجب می‌شود تا شرکت تولیدکننده بتواند یک گواهی به نام ارگانیک محصول را دریافت کند.
– با وجود اینکه هزینه تولید و فروش محصولات ارگانیک بالا است، به نظر شما چه توجیهی برای تولید این محصولات وجود دارد؟ آیا دولت هم حمایت می‌کند؟ چه‌اینکه در صورت عدم حمایت شاید پرداختن به این کار منطقی نباشد.
در این زمینه اتاق فکرهای مختلفی شکل گرفته و نظرات بسیاری ارائه شده است. نتیجه همه این بحث‌ها این بوده که مهم‌ترین امر در حل چالش‌ها، فرهنگ‌سازی برای مصرف‌کننده و تولیدکننده است؛ زیرا در صورتی که مصرف‌کننده از آگاهی کافی برخوردار باشد شرایط بهتری به وجود خواهد آمد. بر همین اساس بیشترین زمان ما برای صحبت با مصرف‌کننده می‌گذرد تا بتواند از گواهی‌ها و نحوه راستی‌آزمانی محصولات ارگانیک آگاه شود.
به میزانی که آگاهی افراد بالا برود، کمتر فریب می‌خورند. بر همین اساس است که وزارت بهداشت هم به این جریان ورود مستقیم داشته است. در ابتدا تولید این محصولات از بخش خصوصی آغاز شده و در ادامه به دلیل اینکه تقاضا برای مصرف این محصولات بالا رفته دولت‌ها هم ورود کرده‌اند. در ایران هم با چنین فرایندی مواجه بوده‌ایم. نتیجه همه این اقدامات بالا رفتن تقاضا است و در اینصورت تولیدکننده نیز می‌تواند با توسعه میزان تولید، بخشی از هزینه‌ها را جبران کند.
– وضعیت تولید و مصرف محصولات ارگانیک در ایران چگونه است؟
در گذشته محصولات ارگانیک به صورت وارداتی بوده اما در حال حاضر چنین نیست وضعیت تولید به نحوی است که می‌توان گفت برخی محصولات مشابه نمونه خارجی‌اند و حتی ارزان‌تر از محصول خارجی تولید و عرضه می‌شوند. دلیل عمده به وجود آمدن چنین وضعیتی بالا رفتن تقاضا است که سبب شده تولید جای واردات را بگیرد و قیمت‌ها هم شکسته شوند.
– آیا تاکنون صادرات هم داشته‌اید؟
در نمایشگاه‌های داخلی و بین‌المللی حضور داشته‌ایم اما همچنان تا رسیدن به نقطه ایده‌آل فاصله داریم. دو دلیل عمده سبب شده تا در این زمینه با چالش مواجه باشیم؛ نخست تحریم و دودیگر خودتحریمی در داخل که زیانش بیش از مورد نخست است.
متأسفانه قوانین اشتباه و محدودکننده داخلی سبب به وجود آمدن بسیاری از مشکلات شده است. یکی از کشورهایی که در زمینه قوانین داخلی‌اش پیش‌رو محسوب می‌شود ترکیه است؛ زیرا به خوبی توانسته مدیریت کند و شرایط را به خوبی برای صادرات فراهم کرده است. صادرات در کشور ما در سال‌های گذشته بیش از حالا بود اما قوانین بانکی و مسائل مربوط به ارز نیمایی و رفع تعهد ارزی مشکلات را دوچندان کرده است.