جمشید مغازه‌ای، دبیر انجمن صنفی صنایع بیسکویت شیرینی و شکلات، در مصاحبه‌ای با گروه رسانه‌ای آتا به تشریح وضعیت این صنعت در کشور پرداخت.
وی با اشاره به گردش مالی بالای این صنعت خاطرنشان کرد: “صنعت شیرینی و شکلات با وجود اینکه در سال‌های اخیر با کاهش رونق روبرو بوده، اما همچنان از گردش مالی قابل توجهی برخوردار است. اگر هر کیلو از تولیدات را به طور میانگین سه دلار در نظر بگیریم، با توجه به حجم تولید سالانه، حدود یک میلیون و چهارصد هزار تن، گردش مالی این صنعت قابل توجه خواهد بود.”
نقش غالب بخش خصوصی در تولید شیرینی و شکلات
مغازه‌ای در ادامه به سهم بخش خصوصی در این صنعت اشاره کرد و گفت: “تقریباً صد درصد از تولیدات شیرینی و شکلات در ایران توسط بخش خصوصی اداره می‌شود و فقط سهم اندکی از این صنعت، شاید حدود یک درصد، به صورت غیرمستقیم و از طریق شرکت‌هایی مانند مینو که زیر نظر سازمان خودکفایی فعالیت می‌کنند، در اختیار بخش دولتی است.”
نرخ‌گذاری دستوری پس از حذف یارانه مواد اولیه
دبیر انجمن شیرینی و شکلات در خصوص نحوه نرخ‌گذاری در این صنعت پس از حذف یارانه مواد اولیه، گفت: “تا پیش از این، قیمت‌گذاری در این صنعت به صورت “پسینی” بود و تولیدکنندگان بر اساس عرضه و تقاضا، قیمت محصولات خود را تعیین می‌کردند. اما حدود شش ماه پیش، با توجه به افزایش قیمت مواد اولیه و به دنبال جلساتی که در سازمان حمایت برگزار شد، به صورت کتبی به تولیدکنندگان ابلاغ گردید که بدون مجوز این سازمان، مجاز به افزایش قیمت نیستند. در حال حاضر نرخ‌گذاری در این صنعت به صورت دستوری انجام می‌شود، در حالی که در گذشته با وجود نظارت سازمان حمایت، تولیدکنندگان اختیار بیشتری در تعیین قیمت داشتند.”
وابستگی به واردات
جمشید مغازه‌ای، دبیر انجمن شیرینی و شکلات، با اشاره به موفقیت این صنعت در حوزه صادرات گفت: “در تمام بخش‌های این صنعت، به جز چهار ماده اولیه اصلی (گندم، آرد، روغن و شکر) که توسط دولت از داخل کشور تامین می‌شود، بخش دیگری از مواد اولیه از طریق واردات تامین می‌شود. تامین این مواد اولیه، به خصوص اسانس‌ها، با کمبود مواجه است و باید از طریق واردات انجام شود. با این حال، به غیر از آن چهار ماده اولیه، تراز تجاری این صنعت همواره مثبت بوده و صادرات بر واردات غلبه داشته است.”
مولفه‌های متعددی بر قیمت تمام شده اثر می‌گذارند
مغازه‌ای در ادامه به مهم‌ترین مولفه‌های تاثیرگذار بر قیمت تمام شده محصولات در این صنعت اشاره کرد و گفت: “قیمت مواد اولیه، چه داخلی و چه وارداتی، به طور مداوم در حال نوسان است و مهم‌ترین عامل تعیین‌کننده قیمت تمام شده به شمار می‌رود. حقوق، دستمزد و ضایعات کارخانه‌ها از دیگر عوامل موثر بر قیمت نهایی محصولات هستند.”
فضای رقابتی
دبیر انجمن شیرینی و شکلات در خصوص فضای رقابتی در این صنعت اظهار داشت: “در این صنعت، تعدادی شرکت بزرگ با برندهای معروف وجود دارند که سهم عمده‌ای از بازار را در اختیار دارند. همچنین شرکت‌های دیگری نیز به صورت منطقه‌ای فعالیت می‌کنند. رقابت بین شرکت‌های بزرگ که سهم بالایی از بازار داخلی دارند، تنگاتنگ و سالم است. در حالی که شرکت‌های منطقه‌ای کمتر با چالش‌های رقابتی روبرو هستند. با این حال، با توجه به تلاش همه شرکت‌ها برای افزایش سهم بازار و سودآوری، رقابت در این صنعت روز به روز دشوارتر می‌شود.”
مغازه‌ای با اشاره به حاشیه سود قانونی 15 تا 17 درصدی این صنعت، گفت: “متاسفانه در حال حاضر به دلیل افزایش قیمت مواد اولیه و لوکس تلقی شدن این کالا، قدرت کم خرید مردم بازار این صنعت را روز به روز کوچکتر می‌کند؛ تولیدکنندگان هم حاشیه سود خود را کاهش داده‌اند و حاشیه سود این صنعت به طور میانگین به حدود 6 درصد رسیده است.”
فتح 66 کشور و رکوردشکنی با یک میلیارد دلار
دبیر انجمن شیرینی و شکلات در ادامه به وضعیت صادرات این صنعت اشاره کرد و گفت: “در گذشته، ایران به طور سالانه به 66 کشور دنیا صادرات شیرینی و شکلات داشت و این صنعت در بین صنایع غذایی، مقام اول یا دوم صادرات را به خود اختصاص داد. و سال‌های ۹۶ و۹۷ بهترین سال‌های صادراتی این صنعت بود که با حدود یک میلیارد دلار صادرات، رکوردشکنی کرد.
مشکلات و چالش‌های موجود سبب کاهش شدید صادرات این صنعت شده و این میزان به حدود یک سوم سال 97 رسیده است.
وی در ادامه با اشاره به عمده مشکلات صادراتی این صنعت گفت: عدم گشایش اعتبارات اسنادی (LC)، مشکلات مربوط به ارتباطات و اسناد و عدم سهولت در تبادل پول از مشکلات این صعنت است.
مغازه‌ای در ادامه افزود: مهم‌ترین مقاصد صادراتی این صنعت در حال حاضر، کشورهای منطقه مانند عراق، افغانستان، کشورهای CIS، کشورهای حوزه خلیج فارس و همچنین برخی از کشورهای اروپایی مانند رومانی، چک، لهستان، یوگسلاوی و کشورهای آسیای جنوب شرقی مانند مالزی، فیلیپین، کره، ژاپن و چین هستند.
مغازه‌ای در خصوص محصولات صادراتی این صنعت گفت: “محصولات آردی، به ویژه در فصل‌های گرم سال، بیشترین سهم را در صادرات این صنعت به خود اختصاص می‌دهند.”
ترکیه؛ رقیب سنتی ایران در بازارهای جهانی
دبیر انجمن شیرینی و شکلات ترکیه را رقیب اصلی این صنعت در منطقه دانست و گفت: “تولیدکنندگان ترکیه‌ای از حمایت‌های دولتی به مراتب بیشتری نسبت به تولیدکنندگان ایرانی برخوردار هستند. به همین دلیل، ترکیه در حال تصاحب سهم بازار ایران در منطقه است، حل این معضل نیازمند اتخاذ تدابیر حمایتی مناسب از سوی دولت است.”
نقش دولت و خواسته‌های فعالان صنعت
دبیر انجمن شیرینی و شکلات با اشاره به نقش دولت در این صنعت و خواسته‌های فعالان آن افزود : “صنعت شیرینی و شکلات ایران برای شکوفایی و رونق به حمایت‌های جدی دولت نیاز دارد.
از جمله مهم‌ترین خواسته‌های فعالان این صنعت از دولت می‌توان به :
تامین مواد اولیه، تامین سرمایه در گردش ،حمایت‌های مالی، مشوق‌های صادراتی و حل مشکلات مربوط به بازگشت ارز اشاره کرد.
توصیه به سرمایه‌گذاران
مغازه‌ای در خصوص سرمایه‌گذاری در این صنعت گفت: “صنعت شیرینی و شکلات ایران پتانسیل بالایی برای رشد و توسعه دارد. با این حال، در حال حاضر به دلیل وجود برخی چالش‌ها، سرمایه‌گذاری در این صنعت با احتیاط باید انجام شود.
من در حال حاضر به افرادی که قصد سرمایه‌گذاری در این صنعت را دارند، پیشنهاد می‌کنم که قبل از هر اقدامی، به طور کامل مطالعات و بررسی‌های لازم را انجام دهند و از شرایط و چالش‌های موجود در این صنعت آگاهی کامل پیدا کنند.”
آرزوی دبیر انجمن برای صنعت
دبیر انجمن شیرینی و شکلات در پایان این مصاحبه، آرزوی خود را برای این صنعت چنین بیان کرد: “آرزوی من این است که صنعت شیرینی و شکلات ایران به دوران اوج شکوفایی خود بازگردد. سال 97 بهترین سال برای این صنعت بود و ما در آن سال شاهد افزایش روزافزون تولید، ارتقای کیفیت، بهبود بسته‌بندی، افزایش صادرات، تراز تجاری مثبت و رونق کلی این صنعت بودیم. امیدوارم با تلاش فعالان این صنعت و حمایت‌های دولت، شاهد احیای کامل این صنعت و بازگشت آن به دوران طلایی خود باشیم.